Bespreking van ‘Deel 1 - Over de
methode van René Descartes’.
Het eerste belangrijke
filosofisch boek dat ik las was een Nederlandstalige versie van René Descartes:
Discours de la Méthode. Oorspronkelijk verscheen het in 1637 en het legde
de kiem tot het ontstaan van het rationalisme.
In het eerste deel
vertelt Descartes op een autobiografische en verhalende wijze waarom hij het
nodig achtte zelf op zoek te gaan naar de verklaring der wetenschappen. Hij wou
zelf een weg vinden naar de waarheid. Hij nam dan ook een kordaat besluit:
”Zodra ik de leeftijd had bereikt waarop ik mij aan het gezag van mijn
leermeesters kon onttrekken (…) nam [ik] het besluit om naar geen andere
wetenschap meer te streven dan die welke ofwel in mijzelf ofwel in het grote
boek der wereld te vinden zou zijn en gebruikte de rest van mijn
jongelingsjaren om te reizen;” (Descartes 1977, 48, mijn cursivering). Door
deze actie verklaart hij verder dat het de bedoeling was zich te mengen in
andere gemeenschappen van alle standen zodat hij ook andere meningen kon opdoen
en dat de nieuwe ervaringen en ontmoetingen hem iets nieuws zouden leren
(Descartes 1977, 48-49).
Descartes laat misschien in dit
citaat enigszins doorschemeren dat schoolse studie hem niet veel wijzer heeft
gemaakt, maar we kunnen wel aannemen dat hij ontevreden was over deze opgedane
kennis. Nochtans is het dankzij deze opvoeding, en dan nog wel bij de
respectabele jezuïeten, dat hij in staat was om zo nieuwsgierig de wereld te
gaan exploreren. Men heeft tenslotte een basis nodig die opgebouwd is uit
kennis, vaardigheden en een denkwijze. Deze mentale bagage is de bron tot
verdere onderzoeking en ze geeft brandstof voor het opzoeken van nog meer
kennis.
Ik ben het volkomen eens dat
wanneer een mens een andere wereld met open geest bewandelt hij deze nieuwe
onbekende ervaringen hem meer rijkdom zullen verschaffen, niet alleen in kennis
maar ook op ethisch en sociale vlak
Bibliografie:
Descartes, René. “Eerste Gedeelte.” In Over de methode, vertaling Theo Verbeek, Meppel: Boom, 1977.
